Achtergrondinformatie

Bij het opstarten van een bredeschoolwerking in Grimbergen, werd werk gemaakt van een uitgebreide leerlingbevraging. Deze bevraging dient als startpunt voor het bepalen van prioriteiten. In deze 'in praktijk' gaan we in op de verschillende delen van de bevraging, aangevuld met tips.

Beschrijving

Stap 1: bevraging opstellen.

Een eerste stap bij het starten met een Brede School is het bevragen van relevante actoren. Kinderen & jongeren staan daarbij centraal en hen mogen we niet vergeten. Dit pakket werd uitgewerkt om in verschillende scholen in de gemeente Grimbergen telkens één klas per graad te bevragen. Er werden verschillende instrumenten gebundeld:

• Dagboek
• Buurttekening
• Vragenlijst
• Stellingenspel

Afhankelijk van de leeftijd van de leerlingen, kunnen één of meerdere instrumenten gebruikt worden. Deze bevraging wil een beeld krijgen van (1) wat kinderen doen in hun vrije tijd, (2) hoeveel kinderen bewegen na school (3) wat kinderen thuis eten.

Bekijk de bevraging en selecteer de instrumenten.

Tip: Vooral de vragenlijst gaf interessante gegevens. Bespreek de vragenlijst met de scholen (directie/zorg) en hang desnoods de vragenlijst in lerarenkamers gedurende een bepaalde periode om hen te laten aanvullen/prioritaire vragen of alternatieve formuleringen te laten bedenken.

Stap 2: bevraging plannen.

Neem contact op met de scholen die je wil bevragen. Ga – indien mogelijk- langs op school om de bedoeling van de bevraging uit te leggen. Toon ook alvast het materiaal aan de directie (en of enkele leerkrachten van het kernteam) en leg uit wat van de leerkrachten verwacht wordt.

Stap 3: de bevraging zelf

De bevraging bestaat uit volgende onderdelen:

Dagboek

Dagboek: dit dagboekje wordt gedurende een week ingevuld. Elke ochtend wordt in de klas een kwartier de tijd genomen om het in te vullen. Begin op een dinsdagochtend, wat kinderen in het weekend doen (vrijdag, zaterdag en zondag) wordt de volgende maandag dan aangevuld.  In dit dagboek staan er ook vragen die te maken hebben met het eetpatroon van kinderen.

In het dagboekje is ook huiswerk als lesmateriaal opgenomen. Dit hoef je niet te doen, maar bevat wel inspirerende voorbeelden om via huiswerk de link te leggen tussen de thuiscontext van het kind en de school.

Tip: Kinderen vullen het dagboek niet zo accuraat in na een paar dagen. Ze lijken het dan al wat beu te zijn en zien het nut niet in van accuraat invullen. Daarom is het misschien beter om voor de bevraging over vrijetijdsbesteding met een vragenslijt te werken ipv met een dagboek. Vragen die hierin kunnen opgenomen worden zijn: Neem je deel aan een vereniging? Welke? Heb je een hobby thuis? Welke?

Tekening van de buurt

Aan de hand van een tekening willen we graag een beeld krijgen van wat kinderen kennen in hun buurt (en de buurt rond de school). Kinderen krijgen een A3 papier met ‘ik’ in het midden en een tekening van een huis en een school. Leg de kinderen uit dat het huis hun huis is. Op deze tekening mogen ze verder aanvullen: volwassenen, vrienden, familie die ze kennen in de buurt, speelpleintjes, organisaties (sportclubs), winkels, … Dit telkens in de buurt van hun huis en de school.

Tip: Dit is een leuke opdracht maar het is wel goed om te weten of je school in kwestie een “sociaal oogpunt” heeft: wil ze überhaupt in de buurt meer rol gaan spelen door samenwerking met handelaars, lokale ‘speelpunten’ en organisaties? Bovendien is het belangrijk om op voorhand goed na te denken over hoe je de door de kinderen bijgetekende elementen gaat indelen (bv. verenigingen, openbare ruimten, privé handelaars…). Zorg ervoor dat deze indeling relevant is voor je onderzoek.

Vragenlijst

Aan de hand van een vragenlijst willen we achterhalen hoe het staat met het welbevinden van kinderen thuis en op school, de activiteiten die ze graag zouden willen doen en over de maaltijden die ze thuis eten. Voor kleuters werd een tekeningenlijst opgesteld.

Tip: Neem de vragenlijst via google drive af, in de vorm van een electronische enquête. Dit verwerkt veel sneller dan alles in papieren versie af te nemen van de kinderen.

Stellingenspel

Aan de hand van stellingen onderzoeken we wat kinderen doen en hoe ze zich voelen. Verdeel de klas in in twee vakken: een vak voor WAAR en een vak voor NIET WAAR. Er wordt een stelling voorgelezen. Kinderen kunnen kiezen in welk vak ze gaan staan. Vervolgen stel je een paar extra vragen om te verduidelijken.

Tip: We vonden zelf dat dit weinig informatieve meerwaarde had. Maar als de leerkrachten zelf de vragen hebben mee opgesteld kan dit wel heel nuttig zijn om ze zelf onderzoek te laten plegen bij de kinderen.

Bekijk welke momenten je op school kan langskomen om het stellingenspel te spelen.

Stap 4: Verwerking van de bevraging

Vat de gegevens samen van de verschillende resultaten.  Bekijk:

• Gemeenschappelijke elementen over scholen en leerjaren heen?
• Gemeenschappelijke elementen voor klassen van het zelfde leerjaar?
• Gemeenschappelijke elementen voor scholen in eenzelfde wijk/omgeving?
• Opvallende verschillen?

We hebben de scholen over heel Grimbergen met elkaar vergeleken. Voor sommige gegevens heeft enkel de school zelf inzage, met informatie van het verschil met het groepsgemiddelde over de hele gemeente.

Vragenlijst

Doe de verwerking via Excel voor de vragenlijst. We hebben voor de vragenlijst ook een gemiddelde berekend per thema. Als een leerling waar antwoordde op een positief gestelde vraag, wordt er een punt gerekend. Als de leerling niet waar antwoord op een positief gestelde vraag, wordt er geen punt gerekend. Zo kan je per deel (vb. huiswerk) een totaalscore voor huiswerk per school berekenen. Dit kan een genuanceerde kijk opleveren naar het totaalbeeld over huiswerk, en dan een detailbeeld over de aspecten van huiswerk).

Buurttekening

Voor het coderen van de buurttekening heb je een heel goede coderingslijst nodig. Wij maakten als onderscheid:

Locaties:

• Religieuze gebouwen
• Winkels
• Horecazaken
• Openbare gebouwen (vb. bib of cc)
• Openbare plaatsen (vb. park of speeltuin)
• Verenigingen (vb. scouts, voetbal)

Personen

• Familie
• Vriendjes
• Bekende personen buiten familie en vrienden zoals een dokter of een leraar die in de buurt woont.

Het is niet makkelijk om dit eenduidig te scoren als je met verschillende personen scoort. Wat is vb. de sporthal: een openbaar gebouw, plaats of vereniging. Ook dingen als ‘Elke’ is nogal onduidelijk. Maak hierover goede afspraken.

In de verwerking kan dan worden berekend:

• Het aantal personen die genoemd worden op het totaal elementen.
• De specifieke plaatsen die worden genoemd per buurt en het aantal malen.
• De plaatsen die niet worden genoemd maar toch interessant zouden zijn.
• Het aantal verenigingen op het totaal.

Stap 5: Presentatie van de bevraging

Een laatste stap is het presenteren van de resultaten van deze bevraging aan verschillende partnerorganisaties.

Tip: Sommige cijfers hebben we gepresenteerd over alle scholen heen met een gemiddelde. Sommige gegevens (vb. welbevinden op school) zijn enkel ter inzage voor de school zelf.